Ana içeriğe atla

Nasıl Okuyorum

Belki de bu kendi şahsen öz çabalarımla bulduğumu sandığım ama bir çok insanın uyguladığı bir metoddur. Bana çok olur bu, çırpına çırpına bir pratik yöntem bulduğumu düşünürüm, birileriyle paylaşırım, "Aaa o mu, onu biz yıllardır yapıyoruz, hatta Amerika'da sırf onu yapan bir alet geliştirimişler!" gibi cevaplar alırım. Yıllar önce, üstünde Sapık filminin kült sahnesi olan perdenin arkasındaki bıçaklı gölge olan bir duş perdesi tasarlamanın eğlenceli olacağını düşünmüştüm, bunu da lisedeyken şimdi Barcelona'nın en sevilen vatandaşlarından olan can kardeşim Sinan'a anlatmıştım. Sinan yıllar sonra elinde bahsettiğim duş perdesiyle çıkageldi. "Aha da yapmışlar" diye. Bu da onun gibi bir şey olabilir, uyarmadı olmasın.

Uzun yıllar yoğun bir tempoyla çalıştığım, işim de beynimin çok büyük kısmını elinde tuttuğu için kitap okumaya ya da film seyretmeye ayırdığım zaman hep kısıtlı oldu. Öte yandan tüketici zihniyeti yeni kuşaklara göre daha az gelişmiş bir ara kuşak insanı olduğum için yerli malı haftaları ve hiçbir şeyi ziyan etmeme kafasıyla "koy götüne ya! senden değerli mi!" kafası arasında bir yerlerde büyüdüm. Kitaplar ve filmler bir takım insanların emek verip ürettiği değerli ürünlerdi. Dolayısıyla öyle üstün körü okumak, izlemek üretene terbiyesizlik olur diye düşünüyordum sanırım. Fakat zamansızlık her şeyden üstün gelince, bir de yazma işinin içinde ilerleyince sanırım o üretme meselesine saygı ben de yavaş yavaş kaybolmaya başladı. Çünkü ben de götümü yırtarak üretiyordum, üretiyorum, dolayısıyla bir çeşit istediğim gibi okuma ve izleme hakkı kazandığımı düşünmeye başladım sanırım. Ayrıca harcanan emekten çok ürünün iyiliği öne geçmeye başladı bir yerden sonra. Evet ben bir filmin yarısında çıkabilen insanlardan değildim, bir kitaba başladım mı ıkına sıkına sonunu getirirdim eskiden. Salaktım evet!

Bu yavaş yavaş değişti. Evde film izlerken mesela, tabi ki babaların filmlerinden bahsetmiyorum, ama yeni çıkmış filmleri diyelim, temponun düştüğü yerde hızlandır tuşuyla hızlandırıp, bizim hazırlık sahnesi dediğimiz, genelde iyi yazılmayan boş sahneleri sallayarak esas meselenin patladığı sahneye geçebiliyorum. Çünkü filmin can alıcı noktası olan sahnenin nasıl kurulduğu daha önemli oluyor benim için.

Yazının başlığına gelince. Kitaplarda genelde bunu yapmam. Bir kitabı alır, okumaya başlar, beğenmezsem bırakırım. Ama bir araştırma okuyorsam mesela, genelde her paragrafı önce çok hızlı okuyup flaş çakan cümleleri bulurum. Eğer paragrafta flaş çakmıyorsa bir sonraki paragrafa geçerim, çakıyorsa o cümleyi bir tur daha okurum, önceleyen bir cümle varsa onu da okurum, gönderirim. Bu şekilde her türe göre ayrı bir okuma biçimi geliştirmiş durumdayım. Romanlarda da bir ayrımım var. Klasikleri okuyacaksam kafamın gerçekten salim olduğu ve rahatsız edilmeyeceğim bir ortam oluşturmaya çalışırım. Ama gene de eğer tırmandığım yokuş dik, yazının üstüme bindirdiği yük ağır ise, Allahını tanımam gene hızlandırılmış okumaya geçerim. Çünkü klasiklerde bile boş satır vardır. Yeni romanları okumak bu anlamda çok daha kolaydır. Rem gibi düşünüyorum hadiseyi, illa derin Rem'e geçmek gerekmiyor böyle kitapları okumak için çünkü o zaman o kitabı okumak için girmeye çalıştığın konsantrasyonun düzeyi ve harcadığın emek kitabı karşılamıyor.

İlyada'yı okurken de destan okuyacağımı bilerek okudum. Destanlarda tekrarlamalar, birinin söylediği cümlelerin dinleyen tarafından bir başkasına aynı cümlelerle aktarıldığı tekrarlamalar çok olur. Bir çok türün kökeni olduğu gibi tiyatronun ve sinemanın da kökeni destanlar. Dolayısıyla görsel düşünmeye, sahneyi tasarlamaya, hayalinde kurmaya izin veren metinler. Eğer metni bilimsel bir metin okur gibi okursan o zaman kendini kaybetmen çok mümkün. Ama hayalinde canlandırmayı becerebilirsen başka bir yerlere götürebiliyor seni, o zaman orada her yazan cümlenin bir önemi olmuyor. Sadece bir kelimeden bile "3500 yıl önce buralar nasıl yerlerdi acaba?" sorusuna gidebiliyorsun. O zaman işte hem okunması çok daha kolay hem de çok daha zevkli metinler haline geliyor böyleleri. Şaksiper ve eserlerine ilk sardırdığımda "bir dakika Şaksiper okuyorum! En ufak bir kelimeyi bile kaçırırsam üstadı mezarında ters çevirme ihtimalim var!" itinasıyla okumaya kalkmış ve kendimi uyurken bulmuştum. Ama metnin seni kontrol etmesine izin vermediğin noktada çok enteresan yerlere ulaşabiliyorsun. Mesela İlyada'da geçen bir benzetmenin aynısının Hamlet'te de kullanıldığını farkediyorsun ki o zaten tadından yenmez bir nokta olayor. Kısacası her yemek nasıl aynı şekilde yenmezse her kitap da aynı şekilde okunmayor. Bunun fast-food'u var, lahmacunu var, şuşişi var. Bunu anlamak benim uzun zamanımı aldı. Ama becerdim.

Yorumlar

Unknown dedi ki…
Guzel bir yazi olmus. Guzel bir yansitma (reflection). ve guzel bir meta-cognitive strategy... Bak mesele su Homeros amcanin anlattiklari olunca beni zorlayan akraba iliskileri; kim kimin amcasi, halasi, dayisinin kizi, oglu... Cok karisiyo abi ya.. ben kendi akrabalarimi tam bilmiyom yaaaa :-)
Gökhan dedi ki…
Hah! Homeros'da benim özellikle hızlı geçtiğim yerlerden birisi akrabalık ilişkileriydi mesela, ama bunu yaparken de arada mesela Lykia ülkesinin bilmem ne şehrinin kralıydı babası, sarp kayalıklıydı o şehir filan gibi kısımları hatırlıyorum ama isimlerin hiçbiri yok tabi. Bu yöntemle bir de eski ahite dalacağım. O girişteki sülalelerin anlatıldığı kısımda sıkışıp geri kaçmıştım. Dünyanın ilk facebook'u eski ahittir diyerek bitiriyorum efenim :))))

bu arada ben de kendi akrabalarımın adını doğru dürüst bilmemekteyim :P

Bu blogdaki popüler yayınlar

DEVRİM YAPACAADIK DA BİZİ BU İNTERNET BİTİRDİ

bu foto sadece erkek veya lezbiyen veya biseksüel okuyucunun dikkatini yazıya çekmek için konmuştur. Görsel meta tüketimi de insanda "çünkü ben buna değerim!" duygusu yaratıyor. "Koçum benim! Bunların hepsi sana vermek istiyor! Bak nasıl da sıraya girmişler" Son bir kaç gündür tuvalet kitabım Fransa'da 68'de neler olduğunu anlatan, unuttuğum adı da bu minvalde bir şey olan bir kitap. Ondan önce de Vietnam Savaşı'nı okuyordum. Benim için sanıyorum tuvalet aynı zamanda bir okuma mabedi haline gelmiş durumda. Tuvalet dışında okuyamıyorum. İşteki tuvalette ayrı kitap evdekinde ayrı kitap okuyorum. İşteki tercihlerim genelde kafa dağlamayan Amerikan romanları. Bir yandan Gore Vidal'in Düello'sunu bir yandan da Mario Puzo'nun Omerta'sını okuyorum işte. Evde ise genelde araştırma kitaplarından daha fazlasını almıyor kafam. Bazen sırf kitap okumak için çişim olduğu halde takılıyorum tuvalette. Evet manyağım belki, ama sanırım dış dünyanın t

"Makinalaşmak İstiyorum" Şiiri Üzerine

Virgillius'un şu yazısını okuduktan sonra bir cevaba girişip yorum kısmına koyacak oldum. Fekat yorumun limitlerinin almayacağı bir yazıya dönüştüğü için yazacaklarım, buraya almaya uygun görmüş bulunmaktayım efenim. Üstat hazır sen yokken meydanı boş bulup atıp tutayım biraz. “Makinalaşmak İstiyorum” şiiri Nazım Hikmet'in şiirinin gelişme döneminde denediği Fütürist akım dahilindeki bir iki şiirinden birisidir. Fütürist akım İtalya'da Marinetti tarafından başlatılmış daha sonra özellikle Rusya'da faşizme olan açık desteği paranteze alınarak geçmişe dair herşeyi reddeden cesur tavrı öne çıkarılarak Mayakovski ve Hlebnikov tarafından uygulanmıştır. Mayakovski'nin şiirinin bu kadar sert, açık ve kavgacı olmasının sebebi şairin manyak bakan gözleriyle birlikte bu akımdır. Nazım Hikmet'in KUTV'da eğitim görürken okuduğu ve çarpıldığı bu şiir biçimine öykünerek yazdığı bir şiirdir “Makinalaşmak İstiyorum” Biçimsel olarak oldukça özel bir yer tutar Türk şii

Aklıma Takılanlar

Kışın kafelerde, metrolarda filan bir kere bile kitap okuduğunu görmediğim yurdum burcuva kızı neden güneşlenirken kitabına gömülür? Ben biliyom nedenini de, ayıp değil mi güneşin altında kavrulan o zavallı kitabın yapraklarına be güzel ablam ama ya!